Bệnh Gút là một loại viêm khớp đặc trưng, là căn bệnh rối loạn về chuyển hóa các chất có liên quan đến tình trạng giảm khả năng đào thải hoặc sự sản sinh acid uric tăng cao bất thường trong cơ thể.
Bệnh biểu hiện rõ rệt qua các cơn đau dài hoặc ngắn với tần suất liên tục. Tại Việt Nam, hiện có đến hàng triệu người đang chịu ảnh hưởng không nhỏ từ căn bệnh quái ác này. Tỷ lệ mắc bệnh ở nam giới lớn hơn nữ giới rất nhiều và thường khởi phát trong giai độ tuổi từ 35 trở lên, độ tuổi thành đạt của người đàn ông.
Nguyên nhân gây nên bệnh Gút
Sự gia tăng bất thường của nồng độ acid uric trong máu được xác nhận là nguyên nhân chính tạo nên các cơn gút. Các phân tử axit uric trong máu bình thường sẽ vô lợi vô hại và được đào thải qua bài tiết nhưng khi ở nồng độ lớn (trên 420 μmol/L ở nam giới, trên 380 μmol/L ở nữ giới) chúng sẽ tích tụ, kết tủa các tinh thể muối urat ngay tại các vị trí khớp, sụn, xương gây ra viêm, tấy, sưng khớp vô cùng đau đớn cho người bệnh. Axit uric được sinh ra từ sự phân hủy của purin có mặt trong tất cả các mô, tế bào của cơ thể. Purin cũng được hấp thụ khá nhiều từ thức ăn hàng ngày như gan, các loại đậu thậm chí rà rau củ quả cũng có chứa hàm lượng purin nhất định. Nồng độ Acid uric trong máu cao gây ra triệu chứng bệnh gút chủ yếu do ba nguyên nhân: tăng bẩm sinh, gút nguyên phát và gút thứ phát.
Tăng bẩm sinh: do cơ thể người bệnh bị thiếu men HGPT ngay từ khi còn nhỏ bởi vậy lượng acid uric không ổn định sẵn. Trường hợp này rất hiếm gặp nhưng khi gặp thì bệnh lại rất nặng, rất khó phát hiện và rất khó chữa.
Nguyên nhân nguyên phát: là nguyên nhân gắn liền với yếu tố gen di truyền, cơ địa. Bệnh nhân trong trường hợp này có sự tổng hợp purin nội sinh cao hơn người bình thường nên nồng độ acid uric trong máu cũng tỷ lệ thuận tăng theo.
Nguyên nhân thứ phát: Là yếu tố bên ngoài, vì lý do nào đó mà người bệnh khiến cho lượng acid uric trong máu tăng mạnh. Sự tiêu thụ các loại thức ăn chứa nhiều nhân purin như thịt đỏ, nội tạng động vật, nấm, cá hay thói quen uống rượu bia không kiểm soát là những tác nhân chủ yếu kích thích sự gia tăng acid uric trong máu cao và cũng là vấn đề phức tạp trong quá trình điều trị các triệu chứng bệnh gút. Đây là nguyên nhân chính khởi phát lên các cơn đau gút trong xã hội ngày nay.
Ngoài vấn đề ăn uống hàng ngày thì các bệnh lý về huyết học như đa hồng cầu, kinh thể tủy, sarcom hạch, đau tủy xương đều tăng cường thoái giáng lượng purin nội sinh từ đó phá hủy nhiều tế bảo, các mô khớp hay vấn đề thừa cân, môi trường sống bị nhiễm chì, từng cấy ghép bộ phận, sử dùng thuốc lợi tiểu hoặc vitamin niacin khiến purin khó phân hủy cũng là điều kiện thuận lợi để gút phát triển.
Triệu chứng thường gặp của bệnh Gút
Sau một thời gian dài tích tụ tinh thể muối urat trong các khớp và mô bao quanh khoảng chừng một năm thì gút sẽ khởi phát. Các triệu chứng dễ nhận thấy là nóng, đau, sưng, mềm tại các khớp, triệu chứng này được gọi là podagra.
Các cơn đau thường xuất hiện nhiều trong đêm và nhạy cảm tới mức chỉ cần chạm nhẹ vào tấm ga trải giường cũng khiến người bệnh đau đớn và không thể ngủ được. Sự đau đớn này có thể diễn ra trong vài giờ tùy từng người bệnh và sẽ thuyên giảm trong khoảng 2-7 ngày sau đó. Khi gặp phải các cơn đau gút, các khớp viêm tấy lên, sau khi hết đau người bệnh sẽ có cảm giác ngứa tại vị trí viêm tấy và lớp da có thể bong tróc.
Trong các giai đoạn cấp tính, bệnh nhân còn có thể bị sốt cao, có một vài dấu hiệu như cổ cứng, nôn… giống với bệnh màng não. Chính bởi lý do bệnh gút xuất hiện theo từng đợt, khi thuyên giảm người bệnh thấy hết đau nên tưởng chừng như khỏi hẳn và lơ là trong việc điều trị và bệnh tái phát sau đó không lâu. Các triệu chứng khác dễ thấy của bệnh gút như nổi các hạt tophi, xuất hiện các u cục tại vị trí các khớp. Sưng túi dịch đệm ở đầu gối, khuỷu tay khiến sự vận động luôn bị cản trở, bị hạn chế.
Ở giai đoạn muộn, gút sẽ tái phát ở nhiều vị trí cùng lúc có thể đối xứng hoặc bất đối xứng. Bệnh diễn ra liên miên không theo từng đợt, rất dễ bị nhầm với các loại viêm khớp khác nên rất khó để phòng ngừa và điều trị đúng cách.
Khi phát hiện những dấu hiệu của bệnh cần đi khám ngay để được điều trị Gút kịp thời.
Nguyễn Thu Hiền