Đầu mùa mưa, kiến ba khoang bắt đầu xuất hiện tấn công người dân khiến nhiều người bị lở loét cơ thể. Bác sĩ khuyến cáo người dân tăng cường các biện pháp phòng ngừa kiến, khi bị kiến ba khoang cắn cần bình tĩnh thực hiện các biện pháp sơ cứu để tránh tổn thương lan rộng.
Kiến ba khoang là gì?
Kiến ba khoang là một loại bọ cánh cứng có tên khoa học là Paederus fuscipes (tên tiếng Anh là rove beetles). Thực ra nó không phải là con kiến nhưng vì hình dạng giống như kiến nên gọi là kiến ba khoang, ngoài ra còn có một số tên gọi khác như kiến hoang, kiến kim, kiến lác, kiến gạo, cằm cặp, kiến nhốt, kiến cong…
Kiến ba khoang là con vật sống trên ruộng đồng vườn tược từ hàng ngàn năm nay, là người bạn tốt của bà con nông dân, vì nó chính là một trong những con thiên địch tốt nhất trên đồng ruộng, chuyên ăn của các loài sâu rầy gây hại hoa màu. Do nạn khai thác rừng bừa bãi, nạn săn bắt thú hoang, sử dụng thuốc trừ sâu, công trình thủy điện, đô thi hóa… đã khiến cho hệ sinh thái mất cân bằng ngày càng trầm trọng. Nhiều loài là thiên địch của sinh vật có thể biến mất, do đó thời gian gần đây xuất hiện rắn lục đuôi đỏ, bọ đậu đen, bọ xít, kiến ba khoang, sâu rầy gây hại… bùng phát và xâm nhập các khu dân cư hoặc khu vực mà trước đây chúng không có là điều tất nhiên.
Ở Việt Nam, trong những năm gần đây kiến ba khoang thường xuất hiện ở các khu dân cư: Hà Nội, Hải Phòng, Cần Thơ, Thành phố Hồ Chí Minh…
Theo Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế), trong cơ thể kiến ba khoang có chứa độc tố Pederin, độc tính mạnh gấp 12-15 lần nọc của rắn hổ nhưng do lượng tiếp xúc nhỏ và chỉ ở ngoài da nên không đủ gây chết người như nọc rắn. Đây là loài côn trùng thường sống ở các ruộng lúa, cỏ mục, vườn cây, bãi rác thải, công trình đang xây dựng… Chúng xuất hiện nhiều vào mùa mưa, khi độ ẩm cao.
Trong nọc và dịch cơ thể của kiến ba khoang chứa pederin – một loại chất độc gây rộp, phỏng da, viêm da. Bệnh nhân bị kiến ba khoang tấn công thường có các tổn thương cơ bản như nổi mẩn đỏ, thành vệt, thành đám, theo chiều tay quệt, nền hơi cộm, trên có mụn nước hoặc mụn mủ nhỏ li ti ở giữa, có vùng hơi lõm màu vàng nâu, hình tròn hoặc bầu dục. Thương tổn sẽ diễn tiến nặng thêm nếu người bệnh ngứa gãi quệt ra vùng da lành, đặc biệt là các vùng nếp gấp. Cảm giác rát bỏng tại chỗ, thương tổn trên diện rộngcó thể sốt nhẹ, nổi hạch vùng lân cận.
Phập phồng lo sợ kiến ba khoang
Vừa thức dậy vào sáng sớm, nam sinh viên ngụ tại Ký túc xá Đại học Quốc gia, TPHCM phát hiện trên cổ có vệt đỏ, cảm giác bỏng rát. Một ngày sau, vết thương bắt đầu lan rộng và ăn sâu gây cảm giác ngứa, đau rát nhiều hơn. Đến gặp bác sĩ, nam sinh được xác định bị nọc độc của kiến ba khoang gây viêm, nhiễm trùng da.
Cùng tình trạng trên, nhiều sinh viên khác tại Ký túc xá Đại học Quốc gia, TPHCM cũng bị kiến ba khoang tấn công. Tâm lý hoang mang lo lắng bao trùm khiến hàng chục nghìn sinh viên bất an, lo ngay ngáy trong cả giấc ngủ. Nhiều sinh viên sau khi bị kiến cắn đã dùng thuốc tím để bôi lên vết thương nhưng tình trạng viêm nhiễm không thuyên giảm.
Người dân sống ở các chung cư cao tầng cũng đang trong tâm trạng hoang mang khi kiến ba khoang liên tiếp tấn công, diệt kiểu gì cũng không hết. Chị Lan Phương, ngụ tại chung cư Tara Residence (quận 8, TPHCM) cho hay: “Gia đình tôi mới dọn tới đây hơn 1 tháng, khoảng 2 tuần trước, con gái tôi bất ngờ bị một vệt đỏ trên mặt nhưng không rõ nguyên nhân, tôi cứ nghĩ con mình bị giời leo. Đến khi chồng tôi dọn nhà, anh bị kiến cắn nổi mẩn đỏ, viêm loét nhiều nơi trên cơ thể, gia đình tá hỏa nhận ra nhiều kiến ba khoang đang ẩn náu trong nhà. Nhiều ngày qua, tôi dùng bình xịt để diệt nhưng hết lớp kiến này lại đến lớp kiến khác bò vào nhà… sợ quá”.
Ở một chung cư khác là City Gate Towers (ngày 21/5) khi phát hiện tình trạng cư dân liên tiếp bị kiến tấn công, Ban Quản lý đã gửi thông báo khuyến cáo phòng chống dịch kiến ba khoang. Theo đó, để ngăn ngừa kiến ba khoang xâm nhập căn hộ gây tổn thương cho mọi người, Ban quản lý chung cư kêu gọi cư dân hạn chế mở rèm, mở cửa sổ vào ban đêm; mắc màn khi ngủ; vệ sinh môi trường, dọn dẹp cây cảnh quanh nơi ở; tránh đứng dưới ánh sáng đèn nơi công cộng; giũ mạnh khăn mặt, áo quần trước khi dùng.
Cần làm gì khi bị kiến ba khoang tấn công?
- Khi bị kiến ba khoang cắn, bệnh nhân không nên gãi để tránh tổn thương lan rộng;
- Cần nhanh chóng tiến hành xử lý vết cắn bằng cách dùng cồn 70 độ hoặc xà phòng rửa sạch vùng da bị thương tổn;
- Đến gặp bác sĩ da liễu để được khám và điều trị kịp thời tránh những biến chứng nhiễm trùng.
- Bệnh nhân tuyệt đối không tự ý mua thuốc điều trị theo hướng zona hoặc giời leo, tự ý bôi các thuốc màu, lá cây hoặc sử dụng các biện pháp dân gian khác để tránh vết thương bị loét, lan rộng;
- Khi phát hiện kiến ba khoang bám trên người, hay quần áo, đồ đạc trong nhà, không nên dùng tay bắt, giết kiến, không chà xát chúng trên da mà nên dùng các vật dụng để kẹp bắt kiến, xua đuổi chúng ra khỏi cơ thể, rửa vùng da tiếp xúc với kiến bằng xà bông;
- Nếu lỡ tay đập hoặc chà xát xác kiến trên da, phải nhanh chóng rửa sạch nơi tiếp xúc để hạn chế chất độc gây tổn thương khi tiếp xúc với những vùng da lành;
- Để phòng chống kiến ba khoang, Cục Y tế Dự phòng khuyến cáo, nếu có sự hiện diện của kiến ba khoang trong khu vực, nên thay đèn huỳnh quang bằng đèn có ánh sáng màu vàng, vì kiến ba khoang rất thích ánh sáng đèn huỳnh quang nên chúng bay vào trong nhà theo ánh đèn, đậu vào quần áo, khăn mặt, giường chiếu, chăn màn.
- Tránh đứng dưới bóng đèn sáng nơi công cộng, nếu bất đắc dĩ phải làm việc vào ban đêm, người dân nên mang đồ bảo hộ khi làm việc dưới ánh đèn.
Theo dantri.com.vn