Sự lây lan nhanh chóng của một biến thể virus corona mới được cho là nguyên nhân dẫn đến các quy định nghiêm ngặt về cấp bốn, áp dụng cho hàng triệu người.
Các quy định hạn chế nghiêm ngặt hơn vào việc tụ họp, gặp mặt trong dịp lễ Giáng sinh ở Anh, Scotland và xứ Wales, khiến các quốc gia khác cấm không cho người từ Vương quốc Anh đến nước họ. Vậy thì làm thế nào mà biến thể virus mới đã từ không tồn tại đang trở thành dạng virus phổ biến nhất ở các vùng của nước Anh trong vài tháng?
Mời Quý vị theo dõi nội dung dưới đây để hiểu hơn về biến thể virus corona mới.
1. Tại sao biến thể này gây lo ngại?
Ba điều kết hợp với nhau có nghĩa là nó đang thu hút sự chú ý:
- Nó đang nhanh chóng thay thế các phiên bản khác của virus
- Nó có các đột biến ảnh hưởng đến một phần có thể là quan trọng của virus
- Một số đột biến đó đã được hiển thị trong phòng thí nghiệm để tăng khả năng lây nhiễm virus cho tế bào
Tất cả những điều này kết hợp với nhau tạo ra một tình huống cho virus có thể lây lan dễ dàng hơn.
Tuy nhiên, chúng ta không có sự chắc chắn tuyệt đối. Các chủng mới có thể trở nên phổ biến hơn chỉ đơn giản là ở đúng nơi và vào đúng thời điểm – chẳng hạn như London, nơi chỉ có hai cấp hạn chế cho đến gần đây.
2. Biến thể mới lây lan nhanh hơn bao nhiêu?
Biến thể virus corona mới được phát hiện lần đầu tiên vào tháng Chín. Vào tháng 11/2020, khoảng một phần tư ca nhiễm ở London là do biến thể mới. Con số này đạt gần 2/3 số ca nhiễm vào giữa tháng 12/2020.
Bạn có thể thấy biến thể mới đã chiếm ưu thế như thế nào trong kết quả thử nghiệm ở một số trung tâm như Phòng thí nghiệm Hải đăng Milton Keynes.
Các nhà toán học đã chạy các con số về sự lan truyền của các biến thể khác nhau trong nỗ lực tính toán xem nó có thể mạnh bao nhiêu. Nhưng việc phân biệt đâu là do hành vi của con người và đâu là do virus thì thật khó.
Con số được Thủ tướng Boris Johnson đề cập là biến thể này có thể truyền được nhiều hơn tới 70%. Ông nói điều này có thể làm tăng số R – cho biết dịch bệnh đang phát triển hay đang thu hẹp – thêm 0,4.
Con số 70% đó đã xuất hiện trong bài thuyết trình của Tiến sĩ Erik Volz, từ Đại học Hoàng gia London, hôm thứ Sáu.
Trong buổi nói chuyện, ông Erik Volz nói: “Thực sự còn quá sớm để xác định… nhưng từ những gì chúng ta thấy cho đến nay, nó đang phát triển rất nhanh, nó đang phát triển nhanh hơn [một biến thể trước đó] đã từng phát triển, nhưng điều quan trọng là phải theo dõi điều này.”
Không có con số “cố định” về mức độ lây nhiễm của biến thể. Các nhà khoa học, những người chưa công khai công trình nghiên cứu, đã cho tôi biết những con số vừa cao hơn vừa thấp hơn nhiều so với con số 70%.
Nhưng vẫn còn những câu hỏi về việc liệu nó có lây nhiễm thêm nữa hay không.
“Bằng chứng có được trong phạm vi công cộng không đủ để đưa ra ý kiến mạnh mẽ hoặc chắc chắn về việc liệu virus có thực sự gia tăng sự lây truyền hay không,” Giáo sư Jonathan Ball, nhà virus học tại Đại học Nottingham, nói.
3. Biến thể virus corona mới đã lan rộng đến đâu?
Người ta cho rằng biến thể này xuất hiện ở một bệnh nhân ở Anh hoặc được nhập khẩu từ một quốc gia có khả năng giám sát biến thể của virus corona thấp hơn.
Các biến thể có thể được tìm thấy trên khắp Vương quốc Anh, ngoại trừ Bắc Ireland, nhưng nó tập trung nhiều ở London, Đông Nam và miền Đông nước Anh. Các ca nhiễm trường hợp ở những nơi khác trên đất nước dường như không lan ra đáng kể.
Dữ liệu từ Nextstrain, công ty theo dõi mã di truyền của các mẫu virus trên khắp thế giới, cho thấy các trường hợp ở Đan Mạch và Úc đến từ Anh. Hà Lan cũng đã báo cáo các ca nhiễm biến thể mới.
Một biến thể tương tự đã xuất hiện ở Nam Phi có chung một số đột biến giống nhau, nhưng dường như không liên quan đến biến thể này.
4. Điều này đã xảy ra trước đây?
Đúng.
Loại virus được phát hiện lần đầu tiên ở Vũ Hán, Trung Quốc, không giống với loại virus mà bạn sẽ tìm thấy ở hầu hết các nơi trên thế giới.
Biến thể D614G xuất hiện ở châu Âu vào tháng Hai và trở thành dạng virus chiếm ưu thế trên toàn cầu.
Một loại khác, được gọi là A222V, lan rộng khắp châu Âu và có liên quan đến kỳ nghỉ hè của người dân ở Tây Ban Nha.
5. Chúng ta biết gì về các biến thể mới?
Một phân tích ban đầu về biến thể mới đã được xuất bản và xác định 17 thay đổi quan trọng có thể xảy ra.
Đã có những thay đổi với chồi protein – đây là chìa khóa mà virus sử dụng để mở ra cánh cửa dẫn đến các tế bào của cơ thể chúng ta.
Một biến thể được gọi là N501Y làm thay đổi phần quan trọng nhất của chồi, được gọi là “miền liên kết thụ thể”.
Đây là nơi chồi tiếp xúc đầu tiên với bề mặt tế bào của cơ thể chúng ta. Bất kỳ thay đổi nào giúp virus xâm nhập vào bên trong dễ dàng hơn đều có thể tạo lợi thế cho nó.
“Nó có những biểu hiện giống như một sự thích nghi quan trọng,” Giáo sư Loman nói.
Một đột biến khác – loại bỏ H69 / V70, trong đó một phần nhỏ của chồi bị cắt bỏ – đã xuất hiện vài lần trước đây, bao gồm cả việc ở những con chồn nhiễm bệnh nổi tiếng.
Nghiên cứu của Giáo sư Ravi Gupta tại Đại học Cambridge gợi ý rằng biến thể này làm tăng khả năng lây nhiễm lên hai lần trong các thí nghiệm trong phòng lab.
Các nghiên cứu của cùng một nhóm cho thấy việc loại bỏ này làm cho các kháng thể từ máu của những người sống sót trở nên kém hiệu quả hơn trong việc tấn công virus.
“Nó đang gia tăng nhanh chóng, đó là điều mà chính phủ lo lắng, chúng tôi lo lắng, hầu hết các nhà khoa học đều lo lắng,” Giáo sư Gupta nói với tôi.
6. Biến thể đến từ đâu?
Lời giải thích rất có thể là biến thể đã xuất hiện ở một bệnh nhân có hệ miễn dịch suy yếu không thể đánh bại virus. Thay vào đó, cơ thể của họ trở thành nơi sinh sản cho biến thể của virus.
7. Biến thể virus corona mới có làm cho người bị nhiễm dễ chết hơn không?
Không có bằng chứng nào cho thấy điều đó xảy ra, mặc dù điều này sẽ cần được theo dõi. Tuy nhiên, chỉ cần tăng số lượng lây truyền cũng đủ gây ra vấn đề cho các bệnh viện.
Nếu biến thể mới có nghĩa là nhiều người bị nhiễm bệnh nhanh hơn, điều đó sẽ dẫn đến việc nhiều người cần điều trị tại bệnh viện hơn.
8. Liệu vaccine có chống lại biến thể mới không?
Gần như chắc chắn là CÓ, hoặc ít nhất là bây giờ.
Cả ba loại vaccine hàng đầu đều phát triển phản ứng miễn dịch chống lại biến thể hiện có, đó là lý do tại sao câu hỏi này lại xuất hiện.
Vaccine huấn luyện hệ thống miễn dịch để tấn công một số bộ phận khác nhau của virus vì vậy, ngay cả khi một phần của virus đã đột biến, vaccine vẫn có tác dụng.
“Nhưng nếu chúng ta để nó thêm nhiều đột biến, thì bạn sẽ bắt đầu lo lắng,’ ‘Giáo sư Gupta nói.
“Loại virus này có khả năng đang trên con đường thoát khỏi vaccine, nó đã thực hiện một vài bước đầu tiên để hướng tới điều đó.”
Việc thoát vaccine xảy ra khi virus biến đổi nên nó né tránh được tác dụng đầy đủ của vaccine và tiếp tục lây nhiễm sang người.
Đây có thể là yếu tố đáng quan tâm nhất về những gì đang xảy ra với virus.
Biến thể này chỉ là biến thể mới nhất cho thấy virus đang tiếp tục thích nghi khi nó lây nhiễm ngày càng nhiều người trong chúng ta.
Bài thuyết trình của Giáo sư David Robertson, từ Đại học Glasgow hôm thứ Sáu, kết luận: “Virus có thể sẽ tạo ra các đột biến thoát khỏi vaccine.”
Điều đó sẽ đặt chúng ta vào một vị trí tương tự như bệnh cúm, nơi các loại vaccine cần phải được cập nhật thường xuyên. May mắn thay, các loại vaccine chúng ta có rất dễ điều chỉnh.
Nguồn: BBC