Có cơ hội sản xuất vacxin ngừa COVID-19 “made in Vietnam”

Trong số khoảng 80 nhà phát triển vacxin khắp thế giới tiến hành thử vacxin này trên chuột, có một cái tên Việt Nam: Công ty TNHH MTV vacxin và sinh phẩm y tế (VABIOTEC), Bộ Y tế.

Ngay từ những ngày đầu tiên khi dịch xảy ra, các nhà nghiên cứu vacxin của công ty này bắt đầu có ý tưởng nghiên cứu, sản xuất vacxin ngừa COVID-19 và điều đó thực sự đến khi những đồng nghiệp tại Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương phân lập được virus corona chủng mới.

Liệu cơ hội sản xuất vacxin ngừa COVID-19 “made in Việt Nam” có thành hiện thực, nhất là khi VABIOTEC đã nghiên cứu thành công, sản xuất vacxin ngừa viêm não Nhật Bản B, vacxin viêm gan B, vacxin ngừa virus cúm gia cầm H5N1?

Theo ông Đỗ Tuấn Đạt – giám đốc VABIOTEC, tiêm trên chuột được coi là một trong những bước đi đầu tiên của quá trình nghiên cứu, sản xuất vacxin, sau khi các nhà nghiên cứu “cài” được kháng nguyên virus corona vào vacxin.

Sau khi tiêm thử trên chuột, các nghiên cứu viên của công ty đã lấy máu chuột để gửi Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương đánh giá, dự kiến 2-3 tuần nữa sẽ có kết quả.

“Nếu kết quả đánh giá tốt, có đáp ứng miễn dịch, chúng tôi sẽ tham gia dự tuyển vacxin, sau đó tiến hành các khâu định liều, thử nghiệm trên động vật, trên nhóm nhỏ và nhóm lớn người tình nguyện” – ông Đạt chia sẻ.

Dù là một nhà sản xuất vacxin có kinh nghiệm, nhưng không phải không có những khó khăn rất lớn đối với các nhà phát triển vacxin Việt Nam. Việt Nam đã nghiên cứu, sản xuất được vacxin từ những năm 1960 (bắt đầu với vacxin ngừa bại liệt, sau đó là vacxin dịch tả uống), nhưng công nghệ sản xuất vacxin vẫn đi theo lối cổ, tức là làm theo khâu và mỗi khâu kéo dài 2-3 năm.

Quá trình nghiên cứu, sản xuất vacxin quá dài đã dẫn đến có loại vacxin như vacxin ngừa cúm gia cầm H5N1 sản xuất ra thì dịch đã qua và không quay trở lại, người dân không có nhu cầu tiêm ngừa. Một vacxin rất tốt, được sản xuất công phu nhưng đành phải “xếp xó”.

Lần này, cơ hội đến khi VABIOTEC đang có chương trình hợp tác nghiên cứu với ĐH Bristol (Anh), với 4 nghiên cứu viên đã được đào tạo tại ĐH Bristol, cộng với việc lần đầu tiên có nguồn vốn từ quỹ trong nước rót cho nghiên cứu, phát triển vacxin.

“Trước đây nguồn vốn cho phát triển vacxin đều từ Nhà nước, nếu được đầu tư nghiên cứu bắt buộc phải có kết quả, trong khi không phải lúc nào nghiên cứu cũng có sản phẩm” – ông Đạt nói.

Với vacxin ngừa COVID-19, hiện đã có 70-80 nhà sản xuất vacxin khắp thế giới đang ở giai đoạn tương tự VABIOTEC, tức là đã tiêm thử nghiệm trên chuột, có 8 nhà sản xuất đang tiến hành song song thử trên động vật và thử trên người. Đây là cách làm nhanh, mới và có những yếu tố “mạo hiểm”.

Việt Nam đang theo dõi bước đi của 8 nhà sản xuất này để đánh giá tình hình, trong trường hợp đủ điều kiện, VABIOTEC cũng có thể tiến hành nghiên cứu COVID-19 một cách nhanh hơn quy trình truyền thống. Tuy nhiên phải 2-3 tháng tới mới có thể khẳng định về cơ hội này.