Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm do muỗi mang mầm bệnh dengue truyền sang người, biểu hiện bằng cơn sốt cao, xuất huyết dưới da…
Sốt xuất huyết (hay còn gọi là sốt Dengue) là bệnh truyền nhiễm do muỗi mang mầm bệnh dengue truyền sang người. Tại Việt Nam, dịch sốt xuất huyết thường bùng phát vào mùa mưa, thời tiết ẩm ướt, hoặc tại địa phương không làm tốt công tác phòng chống, diệt muỗi. Vào thời điểm giữa tháng 11/2016, nhiều ổ dịch đang lan rộng tại nhiều tỉnh thành trên cả nước, bao gồm TP.HCM. Nhằm giúp Quý bạn đọc có kiến thức phòng tránh bệnh, Công ty TNHH, Bệnh viện Thánh Mẫu xin chia sẻ bài viết dưới đây.
1. Tổng quan về sốt xuất huyết/sốt dengue
Sốt xuất huyết lần đầu được phát hiện vào những năm 1950 tại Thái Lan và Philippines. Căn bệnh trở thành vấn đề toàn cầu kể từ Thế chiến II. Ngày nay, sốt xuất huyết có mặt và ảnh hưởng tới sức khỏe người dân tại hầu hết các quốc gia và vùng lãnh thổ châu Á, Mỹ La tinh, trở thành nguyên nhân hàng đầu gây bệnh nặng phải nhập viện và tỷ lệ tử vong ở trẻ em và người lớn tại các khu vực này.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), con số ca nhiễm sốt xuất huyết trên thực tế không được thống kê đầy đủ, hoặc một bộ phận bị xếp nhầm sang bệnh khác. Một cuộc thống kê gần đây ước tính khoảng 390 triệu ca nhiễm dengue/năm trên thế giới. Khoảng 3.9 tỷ người tại 128 quốc gia có nguy cơ bị nhiễm virus dengue.
2. Nguyên nhân gây bệnh sốt xuất huyết/sốt dengue
Hiểu một cách chính xác, sốt xuất huyết là một dạng sốt do virus dengue tuýp 1, 2, 3 và 4 gây ra. Virus dengue gây ra 2 thể bệnh tương đối giống nhau là sốt dengue và sốt xuất huyết dengue (thường gọi ngắn là sốt xuất huyết).
Virus dengue được truyền qua vật trung gian là muỗi cái, phần lớn thuộc chủng Aedes aegypti (ở Việt Nam gọi là muỗi vằn), và chủng Ae. Albopictus (muỗi hổ châu Á). Bên cạnh sốt xuất huyết, muỗi này còn là thủ phạm truyền bệnh chikungunya, sốt vàng da, và sốt Zika.
Con người là vật chủ mang virus dengue đầu tiên. Khi muỗi cái hút máu người mang virus này, nó sẽ bị nhiễm virus. Sau khoảng 8-10 ngày ủ bệnh, con muỗi có thể bắt đầu truyền bệnh nếu đốt người khỏe mạnh.
Muỗi vằn thường đốt vào sáng sớm và lúc chập tối, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng không cắn và không truyền bệnh ở các thời điểm khác trong ngày.
3. Triệu chứng bệnh sốt xuất huyết/sốt dengue
Các triệu chứng thường kéo dài 2-7 ngày, sau thời gian ủ bệnh 4-10 ngày. Ở đây, chúng ta sẽ tìm hiểu triệu chứng của hai thể bệnh: sốt dengue và sốt xuất huyết.
Sốt dengue là khi bạn sốt cao đột ngột (40°C), đi kèm với 2 trong số các biểu hiện dưới đây:
- Đau nhức đầu
- Đau hốc mắt
- Đau cơ và khớp xương
- Buồn nôn, nôn
- Sưng hạch
- Phát ban
Trong khi đó, sốt xuất huyết là dạng thể bệnh nặng, có nguy cơ dẫn tới tử vong. Ban đầu, người bệnh có các chuỗi triệu chứng đầu tiên giống như sốt dengue, sau khoảng 3-5 ngày sốt cao sẽ dần chuyển tới giai đoạn sốt xuất huyết. Lúc này, thậm chí sốt có thể có dấu hiệu thuyên giảm, khiến bệnh nhân cảm giác sắp khỏi bệnh. Người bệnh cần chú ý xem mình có các dấu hiệu dưới đây không:
– Hiện tượng xuất huyết: xuất hiện các chấm xuất huyết dưới da, hoặc bầm tím quanh vết tiêm, hoặc chảy máu chân răng, chảy máu cam, nôn ra máu, đi đại tiện/đi tiểu ra máu
- Đau bụng quằn quại
- Liên tục nôn ói, nôn ra máu.
- Thở gấp, đôi khi co giật
- Chảy máu mũi, miệng, chân răng
- Mệt mỏi, khó chịu, khó ngủ
Người bệnh nặng cần được can thiệp y tế kịp thời trong vòng 24-48 giờ, tránh biến chứng như hội chứng sốc sốt xuất huyết và nguy cơ tử vong.
4. Phương pháp điều trị bệnh sốt xuất huyết
Hiện nay chưa có thuốc đặc trị virus dengue/sốt xuất huyết. Người bệnh cần được bác sĩ chẩn đoán dựa trên dấu hiệu lâm sàng và xét nghiệm như thử máu. Người bệnh được điều trị theo triệu chứng, chủ yếu là làm giảm đau, giảm sốt. Bệnh nhân cần được nghỉ ngơi, bù dịch cơ thể, đặc biệt theo dõi chặt chẽ nếu bị nặng.
5. Phòng chống bệnh sốt xuất huyết
Các nhà khoa học vẫn đang thử nghiệm vaccine cho virus dengue. Do đó, biện pháp phòng bệnh sốt xuất huyết/sốt dengue hiện nay vẫn là:
- Tích cực diệt muỗi bằng cách phun thuốc diệt muỗi định kỳ, hoặc đốt nhang muỗi
- Xóa sổ môi trường đẻ trứng của muỗi (như dọn sạch ao tù, nước đọng, lật úp chum vại không dùng đến, thả cá vàng vào bể nước tiêu diệt loăng quăng)
- Mắc màn/mùng khi ngủ, đặc biệt ở vùng dịch
- Tới cơ sở y tế uy tín để khám nếu bị sốt cao đột ngột, hoặc nghi ngờ bị mắc sốt xuất huyết/sốt dengue.
Nếu Quý bạn đọc cần được tư vấn thêm về bệnh sốt xuất huyết/sốt dengue, vui lòng liên hệ Phòng khám Đa khoa Thánh Mẫu theo số điện thoại: (028) 3865 2225